تفاوت نگاه وهابیت با اهل سنت در مسئله حمایت از فلسطین

سخن آغازین
همواره آئین وهابیت به عنوان آئینی منحرف شناخته می شده است. آئین منحرفی که نه تنها اختلافات فراوانی با تعالیم نورانی مکتب اهل البیت(علیهم السلام) دارد بلکه تفاوت های جدی فرقه وهابیت با آراء علمای اهل سنت نیز بر محققین حوزه نقد وهابیت و جریانات تکفیری پوشیده و پنهان نیست. بدیگر سخن، وهابیون با آنکه برای خود القاب و نام هایی همچون «اهل سنت و الجماعت» استخدام کرده اند ولیکن واقعیت چیز دیگری است بدین معنا که وهابیون در بسیاری از مواضع، خلاف منهج جمهور عالمان اهل سنت عمل کرده اند. به عنوان نمونه، در مسئله حمایت از فلسطین، هرچند وهابیان در برخی از برهه ها، بر حمایت از مردم مظلوم فلسطین تاکید کرده اند ولیکن به تدریج، بر خلاف منهج جمهور سنی مذهبان عالَم، مواضع و اقداماتی را از برخی مفتیان و سیاستمداران وهابی مشاهده می کنیم که خواسته یا ناخواسته نوعی حمایت از جنایات رژیم صهیونیستی قلمداد می شوند. از این رو مشخص می شود وهابی مسلکان در مسئله حمایت از فلسطین، اختلاف جدی با اهل سنت دارند. در ادامه ضمن بیان برخی از مواضع و اقدامات وهابیان معاصر، همچنین آراء عالمان معاصر اهل سنت در مسئله فلسطین و حمایت از آن دیار، تبیین خواهد شد.

ماجرای فلسطین در نگاه وهابیان
با مراجعه به آثار وهابیان مشاهده می شود که در مسئله فلسطین و حمایت از مردم مظلوم این کشور، آنان 2 موضع متفاوت داشته اند:

الف: حمایت از فلسطین و لزوم مواجهه با اسرائیل
در برخی از نوشته جات یا سخنرانی های وهابیان، عباراتی موجود است که بر لزوم حمایت از فلسطینیان و مواجهه با رژیم غاصب صهیونیستی دلالت دارند. چنانکه مشهور بن حسن آل سلمان از شاگردان محمد ناصرالدین البانی، چنین تصریح می کند: «یؤمن السلفیون بأن قضیة فلسطین من القضایا التی یجب العنایة بها، وأن تحریرها من الأمور الشرعیة الواجبة» سلفیان بر این باورند که قضیه فلسطین از جمله قضایایی است که توجه به آن واجب است. همچنین آزاد کردن فلسطین (از چنگ اسرائیلی ها) واجب شرعی است.[1]

در نشریه دانشگاه اسلامی مدینه نیز با تقبیح جنایات صهیونیست ها در فلسطین اشغالی، از امت اسلامی درخواست شده است که به جهت مقابله با اسرائیل، قیام کرده[2] و با هم متحد شوند[3]

ب: اظهارات و اقدامات تاسف بار وهابیان راجع به فلسطین و رژیم صهیونیستی
در مقابل دسته قبلی اظهارات که دال بر حمایت از فلسطین بود، وهابیان در پاره ای دیگر از اظهارات شان، به نوعی در زمین اسرائیل قدم برداشته و موجبات حیرت امت اسلامی و شادی رژیم صهیونیستی را فراهم کرده اند. به عنوان نمونه محمد ناصرالدین البانی، با بیان اینکه قطعا مکه مکرمه، شرافتی بالاتر از سرزمین فلسطین دارد، می افزاید: وقتی رسول خدا (صلی الله علیه وآله)،‌ اوضاع را برای تبلیغ اسلام در مکه فراهم ندیدند، به مدینه هجرت فرمودند از این رو، بر هر مسلمانی واجب است که وقتی در بلاد خویش نمی تواند دین را اقامه کند، به بلاد دیگر هجرت کند!![4] این سخنان بدان معناست که بر فلسطینیان واجب است از سرزمین آباء و اجدادی شان به بلاد دیگر هجرت کرده و در برابر ظالمان اسرائیلی، هیچگونه مقاومتی از خود نشان ندهند!

همچنین بن باز، دیگر چهره نام آشنای وهابیت، در اظهار نظری تاسف بار می نویسد: «لا یلزم من الصلح بین منظمة التحریر الفلسطینیة وبین الیهود ما ذکره السائل بالنسبة إلى بقیة الدول، بل کل دولة تنظر فی مصلحتها، فإذا رأت أن من المصلحة للمسلمین فی بلادها الصلح مع الیهود فی تبادل السفراء والبیع والشراء، وغیر ذلک من المعاملات التی یجیزها شرع الله المطهر، فلا بأس فی ذلک.»[5]  صلح میان سازمان آزادی بخش فلسطین و یهود لازم نیست ولی نسبت به دولت های دیگر باید توجه داشت که هر دولتی باید به مصالح خود نگاه کند یعنی اگر مشاهده کرد ارتباطش با اسرائیل،‌ توام با مصلحتی برای مسلمین ساکن در مملکتش است، می تواند با اسرائیل ارتباط بگیرد و در این صورت، ارتباط آن دولت با رژیم صهیونیستی اشکالی ندارد!!

توجه به این مطلب ضروری است سخنان فوق از افرادی صادر می شود که به اندک بهانه ای بسیاری از مسلمین را غرق در شرک و کفر دانسته اند ولیکن هنگامی که به مسئله ارتباط با غاصبین فلسطین می رسند، اینقدر بی تفاوت با مسئله برخورد می کنند که گویا خود را جزوی از جامعه اسلامی نمی دانند و یا روایاتی نظیر روایت «مَنْ أَصْبَحَ لَا یَهْتَمُ‏ بِأُمُورِ الْمُسْلِمِینَ فَلَیْسَ بِمُسْلِمٍ.»[6] ، را نشنیده اند!

البته چنین مواضعی مختص به مفتیان وهابی نیست بلکه حاکمان سیاسی وهابیت نیز بارها به نحوی یا در مسئله فلسطین، بی تفاوت عمل کرده اند و یا برخلاف ادعای ظاهری شان، در مقام عمل، به نوعی در جهت منافع رژیم صهیونیستی گام برداشته اند. چنانکه طبق ادعای رسانه های جمعی، دست خطی از عبدالعزیز بن عبدالرحمن (اولین پادشاه دوره سوم وهابیت)، موجود است که عبدالعزیز در آن چنین تصریح کرده است: «انا سلطان عبدالعزیز بن عبدالرحمن آل الفیصل آل سعود، اقرّ و اعترف الف مرّه لسیر برسی کوکس، مندوب بریطانیا العظمی، لا مانع عندی من اعطاء فلسطین للمساکین الیهود و غیرهم کما تراه بریطانیا التی لا اخرج عن رایها حتی تصبح الساعه»[7] من سلطان عبدالعزیز بن عبدالرحمن آل فیصل آل سعود هزاران بار نزد «سرپرسی کوکس» نماینده بریتانیای کبیر اقرار و اعتراف کرده ام که مشکلی با دادن فلسطین به یهودیان بینوا و یا حتی غیر یهودیان ندارم و در این باره هیچ گاه از فرمان آنها تا قیام قیامت تخطی نخواهم کرد!!

رفته رفته مواضع سیاسی حاکمان وهابی عربستان تا جایی پیش رفت که در آذر ماه 1399 هجری شمسی، برخی از خبرگزاری های معتبر منطقه به نقل از رسانه های صهیونیستی، خبری مبنی بر سفر مخفیانه نتانیاهو به عربستان سعودی و دیدار وی با محمد بن سلمان را منتشر کردند.[8]

با توجه به مویدات فوق که صرفا بخش کوچکی از ده ها بلکه صدها موید دال بر بی تفاوتی وهابیون نسبت به اوضاع و احوال مردم فلسطین است، مشخص می شود حاکمان دینی و سیاسی وهابیت، بیشتر از آنکه به فکر وضعیت مسلمین باشند، به فکر منافع مادی خویش هستند از این رو در راستای نیل به اهداف مادی خویش، حتی حاضرند با غاصبین و ظالمینی همچون حاکمان وقیح رژیم صهیونیستی مذاکره و همکاری کنند. البته باید توجه داشت چنین رویه ای (بی تفاوتی نسبت به مسئله فلسطین)،‌ برخلاف روش و منهج جمهور امت اسلامی می باشد. بدین سان که قاطبه مسلمانان عالَم، همواره بر حمایت همه جانبه از ملت فلسطین تاکید کرده اند. در ادامه به برخی از آراء علمای اهل سنت راجع به مسئله فلسطین اشاره می شود.

حمایت از فلسطین و مبارزه با صهیونیست در نگاه عالمان سنی مذهب
مسئله فلسطین، مسئله نخست جهان اسلام در عصر حاضر قلمداد می شود بدین سبب پیروان مذاهب اسلامی برخلاف وهابیت، همواره حمایت همه جانبه خود از آرمان های ملت فلسطین را ابراز و اظهار داشته اند. برخی از عالمان اهل سنت که بر دفاع از مردم فلسطین و مبارزه با رژیم صهیونیستی تاکید کرده اند، عبارتند از:

1: شیخ علی جمعه

شیخ علی جمعه از شخصیت های نامدار مصر که مدتی نیز مفتی اعظم این کشور بود، در خصوص لزوم کمک های انسانی جهت دفاع از فلسطین، چنین تصریح می کند: هر انسان دارای بصیرتی باید تلاش و امکانات خود را برای دفاع از قدس و آرمان فلسطین صرف کند. چرا که قدس، بیانگر هویت اسلامی و عربی است و باید یادآور شد که پیروزی دور نیست و به زودی این شهر صلح و امنیت را از دستان رژیم غاصب اسرائیل بازپس خواهیم گرفت.[9] 

2: احمد عمر هاشم

دکتر احمد عمر هاشم از اعضای هیئت کبارالعلماء مصر، چندی پیش، از مسلمانان جهان درخواست کرد تا با تمام قوا به اشغال رژیم صهیونیستی پایان بدهند. وی با بیان اینکه سکوت دنیا در برابر جنایات اسرائیل، امر درستی نیست، خطاب به حکام کشورها و گروه های مردمی تصریح می کند: (از سکوت گذشته تان) توبه کنید و (در جهت مبارزه با اسرائیل)، متحد شوید[10].

3: ماموستا فایق رستمی

ماموستا فایق رستمی، امام جمعه شهر سنندج و نماینده مردم شریف کردستان در مجلس خبرگان رهبری با بیان این موضوع که ملت فلسطین، بیشترین ضربه در مسئله قدس و رژیم اشغالی را از سمت سیاست دوپهلوی برخی از کشورهای اسلامی می خورد، همچنین افزود: در حال حاضر به جرات می توان گفت که جمهوری اسلامی تنها کشور اسلامی است که به معنای واقعی کلمه، برای آزادسازی قدس شریف تلاش می کند، لذا باید سیاست ایران اسلامی در این مسئله برای مسلمین به عنوان یک سرمشق شناخته شود.[11]

4: مولوی نذیر احمد سلامی

مولوی نذیر احمد سلامی یکی دیگر از نمایندگان سنی مذهب مجلس خبرگان رهبری، نیز با تاکید بر فرمایش امام خمینی(ره) مبنی بر اینکه: «فلسطین، پاره تن اسلام است»، می افزاید: وظیفه هر مسلمانی است تا در حیطه اختیارات خود، با تمام وجود برای آزادی فلسطین، تلاش کند.[12]

با توجه به اینکه نگارنده، درصدد اختصار در این نوشتار است، لذا به همین میزان اکتفاء می شود و از ذکر صدها سخن و عبارت دیگری که از عالمان اهل سنت در رابطه با حمایت از مردم فلسطین و مبارزه بارژیم غاصب صهیونیستی، برجای مانده است، اجتناب می شود. 

جمع بندی
با عنایت به مطالبی که در این نوشتار بدان اشاره شد، مشخص می شود هرچند برخی از وهابیون گاها بر مسئله حمایت از فلسطین تاکید کرده اند ولیکن به جرات می توان مدعی شد حاکمان سیاسی و دینی وهابیت بر خلاف اهل سنت، در مسئله دفاع از فلسطین و مبارزه با رژیم صهیونیستی، در بسیاری از موارد بی تفاوت ظاهر شده اند. بدیگر سخن، وهابیونی همچون البانی، معتقدند که فلسطینیان باید از مناطق اشغال شده توسط اسرائیل هجرت کنند! این سخن به معنای ترک مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی تلقی می شود. حال آنکه عالمان اهل سنت، نه تنها بر مقاومت فلسطینیان در برابر اسرائیل تاکید کرده اند، بلکه مسلمانان را نیز به حمایت از مقاومت فلسطین، فراخوانده اند. بدین سبب می توان نتیجه گرفت: روش وهابیون در مسئله حمایت از فلسطین با روشی که عالمان اهل سنت در این باره، بدان ملتزم هستند، بسیار متفاوت است.

[1]. مشهور بن حسن آل سلمان، السلفیون وقضیة فلسطین فی واقعنا المعاصر، ص10، فلسطین، مرکز بیت المقدس للدراسات التوثیقیة، چاپ اول، 1423 ه‌ق.

[2]. مجله الجامعه الاسلامیه بالمدینه المنوره(زیر نظر بن باز)، ج11، ص340، بی جا، بی تا.

[3]. همان، ص341.

[4] .«أن مکة خیر من فلسطین، وأن النبی - صلى الله علیه وآله وسلم - لما لم یستطع إقامة الدین فیها هاجر منها، فعلى کل مسلم لا یستطیع أن یقیم دینه فی أی بقعة أن یترکها وینتقل إلى بلدة یستطیع فیها ذلک»  مشهور بن حسن آل سلمان، السلفیون وقضیة فلسطین فی واقعنا المعاصر، ص14، فلسطین، مرکز بیت المقدس للدراسات التوثیقیة، چاپ اول، 1423 ه‌ق.

[5] . بن باز، مجموع فتاوی بن باز، ج8، ص223، بی جا، بی تا.   

[6].« کسی که صبح کند در حالی که امور مسلمین برایش اهمیتی نداشته باشد، از مسلمین شمرده نمی شود.»  کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، ج2، ص163، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1407 ق؛ طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الصغیر، ج2، ص131، بیروت، المکتب الاسلامی،  چاپ اول، 1405ه‌ق.

[7] . خبرگزاری تسنیم، آل سعود و بایگانی قدس، کدخبر: 1117319، تاریخ نشر: 12 تیر 1395.

[8] . باشگاه خبرنگاران جوان، دیدار مخفیانه نتانیاهو با محمد بن سلمان در عربستان، کدخبر: 7569287، تاریخ نشر: 3 آذر 1399.

[9] . خبرگزاری ایکنا، واکنش علمای الازهر مصر به جنایات رژیم صهیونیستی، کدخبر: 3971982، تاریخ نشر: 27 اردیبهشت 1400.

[10] . خبرگزاری الوطن، احمد عمرهاشم یطالب بقوه اسلامیه لردع الاحتلال الاسرائیلی، کدخبر: 5489635، تاریخ انتشار: 14 می 2021م.

[11] . خبرگزاری رسمی حوزه، ماموستا رستمی: ملت فلسطین، بیشترین ضربه را از سران عربی و اسلامی خورده است، کدخبر: 956948، تاریخ انتشار: 14 اردیبهشت 1400.

[12] . خبرگزاری تسنیم، مولوی سلامی: رهبران کشورهای اسلامی از تبدیل قدس به پایتخت رژی صهیونیستی جلوگیری کنند، کدخبر: 1595271، تاریخ انتشار: 19 آذر 1396.