آیا حدیث منزلت تنها در واقعه جنگ تبوک از پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) نقل شده است؟؟

سوال
احادیث منزلت علی (علیه السلام) از نبی گرامی اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) در موارد زیادی وارد شده است که بزرگان فریقین نیز این موارد را در آثار خود آورده اند. این در حالی است که وهابیت با تاثیر پذیری از اندیشه ابن تیمیه حرانی،[1] در رسانه های خود مطرح می کنند. چنانچه اخیرا گفته اند: علماء علم حدیث اتفاق نظر دارند بر اینکه این روایت تنها در واقعه جنگ تبوک بوده و پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) هیچ جای دیگری این فرمایش را نداشته اند.

 

[1] . ابن تیمیه حرانی، احمد، منهاج السنة، ج7، ص362.

پاسخ
از ادعاهای وهابیت این است که این روایت تنها در واقعه تبوک از پیامبر گرامی (صلی الله علیه وآله وسلم) نقل شده است در حالی که در کتب معتبر اهل سنت موارد دیگری نیز در صدور این روایت بیان گردیده است که به صورت اختصار آورده می شود:

الف.    هنگام جنگ تبوک که مشهورترین مورد می باشد.

هنگام عهد اخوت میان مهاجران و انصار
در قضیه عهد اخوت وارد شده است که پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند که هر یک از مهاجرین با انصار عهد اخوت داشته باشد. از این بین امیر المومنین (علیه السلام) کسی نبود که با وی عهد ببندد لذا ناراحت شده و به گوشه ای رفتند در این هنگام پیامبر جلو آمدند و فرمودند:« أَمَا تَرْضَى أَنْ تَکُونَ مِنِّی بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى، إِلَّا أَنَّهُ لَیْسَ بَعْدِی نَبِیٌّ؟ آیا راضی نمی شوی که برای من به منزله هارون برای موسی باشی  الا اینکه بعد از من پیامبری نیست» [1]

در روز غدیر خم
یکی دیگر از مواردی که پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) حدیث منزلت را بیان نموده اند، غدیر خم می باشد چنانچه ابن خلکان برمکی تصریح دارد:

«ولما رجع النبی صلى الله علیه وسلم من مکة، شرفها الله تعالى، عام حجة الوداع، وصل إلى هذا المکان وآخى علی بن أبی طالب رضی الله عنه، قال: " علی منی کهارون من موسى ... "»[2] زمانی که پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) از مکه شرافت بخشیده خداوند به این مکان، سال حجة الوداع، پیامبر به این مکان رسید و عهد مأخوات کرد با علی بن ابی طالب، و فرمود: علی نسبت به من همچون هارون نسبت به موسی است.

روز جنگ خیبر
یکی دیگر از مواردی که نبی گرامی اسلام این روایت را بیان نمودهاند در خیبر می باشد، آنگونه که ابن مغازلی آورده است:

«لما قدم علی بن أبی طالب بفتح خیبر قال له النبی صلى الله علیه وسلم... وأنت منی بمنزلة هارون من موسى، غیر أنه لا نبی بعدی»[3]؛ زمانیکه علی بن ابی طالب(علیه السلام) وارد خیبر شد و برای فتح آن اقدام نمود پیامبر(صلی الله علیه وآله و سلم) فرمودند:...... تو ای علی برای من به منزله هارون برای موسی هستی مگر اینکه بعد از من نبی نیست.

هنگام دستور پیامبر بر سد الابواب به غیر از درب خانه امیر المومنین (علیه السلام)
ابن مغازلی در این باره نیز می آورد که بعد دستور پیامبر (صلی الله علیه وآله) بستن درهای مسجد و باز گذاشتن درب ورودی از سمت خانه علی بن ابی طالب صحبتهای زیادی مطرح بود تا اینکه رسول الله سخنانی را ایراد فرمودند و بیان کردند این کار همان کاری است که موسی در مورد برادرش هارون نمود در ادامه فرمودند:

«وإن علیاً منی بمنزلة هارون من موسى، وهو أخی دون أهلی، ولا یحل مسجدی لأحد ینکح فیه النساء إلا علی وذریته، فمن ساءه فهاهنا)) وأومأ بیده نحو الشام.» [4]؛ علی بن ابی طالب (علیه السلام) برای من به منزله هارون برای موسی است و او برادر من است غیر از اهل من و جایز نیست بر هیچ شخصی که در مسجد من نزدیکی کند با زنی مگر بر علی و زریه او و اگر کسی به او بی احترامی کند پس بر او باد این مکان (پیامبر با دستشان اشاره به سوی شام نمودند).

هنگام تولد امام حسن وامام حسین (علیهما السلام)
در این باب نیز خرگوشی از علمای قرن پنجم آورده است:

«فلما ولد الحسین أوحى الله عزّ وجلّ إلى جبریل علیه السلام:إنه قد ولد لمحمد ابن فاهبط إلیه فهنّه وقل له: إن علیا منک بمنزلة هارون»[5] زمانی که حسین (علیه السلام) به دنیا آمد خداوند جبرئیل را فرستاد و به وی وحی فرمود: خداوند برای محمد(صلی الله علیه وآله وسلم) فرزندی داده است پس به زمین برو به او تبریک بگو و به او بگو: همانا علی برای تو به منزله هارون برای موسی است.

نتیجه

با توجه به گوشه ای از روایاتی که در کتب معتبر اهل سنت در باب این روایت وارد شده است که این سخن نبی گرامی اسلام (صلی الله علیه وآله) در فضیلت علی بن ابی طالب (علیه السلام) در موارد متعدد وارد شده است فهمیده می شود که ادعای وهابیت در این باره بی اساس بوده و تنها هدف ایشان از طرح این شبهات مقابله با جایگاه والای اهل بیت (علیهم السلام) در بین مسلمانان می باشد.

 

 

[1] .طبرانی، سلیمان، المعجم الکبیر، ج11، ص72؛ مغازلی، علی، مناقب امیر المومنین علی بن ابی طالب، ص95؛ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج21، ص415.

[2] . ابن خلکان برمکی، احمد، وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان، ج5، ص231؛ تحقیق: احسان عبّاس، دار صادر، بیروت.

[3] . ابن مغازلی، علی بن محمد، مناقب علی بن ابی طالب،ص305 تحقیق: أبو عبد الرحمن ترکی بن عبد الله الوادعی، دار الآثار، صنعاء، چاپ اوّل، 1424 هـ.ق.

[4] . ابن مغازلی، علی، مناقب علی بن ابی طالب، ص322.

[5] خروگوشی، عبدالملک بن محمد، شرف المصطفی، ج5، ص343.